Hekim Seçme Hakkı Nedir?
1.1.Hekim seçme hakkı: hasta ve hasta yakınlarının en temel hasta hakkı olan sağlık çalışanını seçmesi, değiştirmesi, teşhis ve tedavilerinde katılımcı rol oynamaları şeklinde ifade etmek mümkündür.
1.2.Herhangi bir hastalığa yakalanan veya yakalandığını düşünen birey, bir an önce, en kısa yoldan, en güvenilir ve en konforlu bir şekilde bu durumdan kurtulmak ister. Bu amaçla insanın ümit bağladığı, fayda umduğu bir hekime ulaşması engellenemez. Böyle bir engelle karşılaşan hasta, kendisine sunulan destekle iyileşmezse veya daha kötü sonuçlar ortaya çıkacak olursa, hasta ya da yakınlarının zihninde’’ona gitseydi-götürseydim iyileşirdi, kurtulurdum v.s.’’düşüncesi kalacaktır.
Hekim Seçme Hakkı; Ulusal ve Uluslar Arası Metinlerde Şu Şekilde Yer Almaktadır
2.1.Hasta hekimini özgürce seçmelidir.’’(Lizbon Bildirgesi 1981)
2.2.Hastalar sağlık sisteminin işleyişi ile uyumlu olarak hekimlerini veya diğer sağlık personelini ve sağlık kurumlarını seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.’’(Amsterdam Bildirgesi 28-30 Mart 1994),
2.3.Hastalar özel veya devlet sektöründe olmasından bağımsız olarak hekimini ve hastanesini veya sağlık hizmeti veren kurumları özgürce seçme ve değiştirme hakkına sahiptir. Hasta herhangi bir aşamada diğer bir hekimin görüşünü alma hakkına sahiptir.’’(Bali Bildirgesi Eylül 1995),
2.4.Yeterli bilgiye sahip her birey farklı tedavi prosedürleri(yöntemleri)ve tedaviyi verecek kişiler arasında seçim yapma hakkına sahiptir. Hasta, hangi teşhis ve tedavi yönteminin kullanılacağı ve doktor, uzman veya hastane seçimi konularında karar verme hakkına sahiptir. Sağlık hizmetleri, bu tedaviyi uygulayacak çeşitli merkezler,(sağlık kurumları)ve doktorlar ile alınan sonuçlar hakkında bilgi vererek bu hakkın kullanılabileceğini temin etmelidirler. Bu hakkın kullanımını kısıtlayan tüm engeller kaldırılmalıdır. Doktoruna güvenmeyen bir kişi başka bir doktor talep edebilir(seçebilir).’’(Hasta Haklarına İlişkin Avrupa Statüsü(Ana Sözleşmesi)temel dokümanı Roma, Kasım 2002),
2.5.Sağlık müesseselerinde tatbik olunan usul ve kaideler mahfuz olmak üzere, hasta; tabibini ve diş tabibini serbestçe seçer’’(1960,Tıbbi Deontoloji Tüzüğü 5. madde),
2.6.Mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu isteme hakkı vardır.’’(1998 Hasta Hakları Yönetmeliği 9. madde),
2.7.Yataklı tedavi kurumlarında mevcut her klinisyen uzmanın poliklinik hizmeti vermesine yönelik düzenleme yapılarak hastaların hekim seçmesine imkân sağlanır.’’(2005 Yataklı tedavi işletme yönetmeliği 8. madde)
2.8.Her hastanın sağlık sistemine uygun olması ve yetkili hekimin uygun görmesi halinde, kendisine sağlık hizmeti sunan kişi ve kuruluşu değiştirme hakkı bulunmalıdır.(Hasta Hakları ve sorumlulukları 12 Nisan 1997)
2.9.Hasta Mevzuatın belirlediği kurallara, tıbbi uygulamanın özelliklerine ve kurumun koşullarına göre hekimini seçmekte özgürdür.’’(Hekimlik Meslek Etiği Yönetmeliği 22. Madde)
2.10.Ayrıca Bakanlığımız tarafından 17 Ekim 2007 tarih ve 9379 Sayılı Makam oluruyla ‘’Sağlık Hizmeti Sunumunda Poliklinik Hizmetlerinin Hastaların Hekim Seçmesine ve Değiştirmesine İmkân Verecek Şekilde Düzenlenmesi Hakkında Yönerge’’yayınlanmıştır. Dolayısıyla bu yönergenin 5. maddesinde yer alan bentlerin gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir.
2.10.1.Madde 5(1) Poliklinik hizmetlerinin sunumunda;
a) Temel hasta haklarından olan, hastanın kendisine sağlık hizmeti verecek olan hekimi seçme ve değiştirme hakkının kullanılabilmesini sağlamak amacıyla, kurumlarda hastanın hekim seçmesine imkân tanınması,
b) Her hekime bir poliklinik odası sağlanarak poliklinik yapılan oda sayılarının artırılması suretiyle belirli saatlerde yaşanan yığılmaların önlenmesi ve hasta bekleme sürelerinin azaltılması,
c) Hastaların sağlık hizmet sunumunda en iyi işbirliği yapabileceği ve iletişim kurabileceği hekimi seçmesinin sağlanması,
ç) Hastaların sağlık kurumuna her gelişinde, istedikleri takdirde aynı hekime muayene olabilmesinin sağlanması,
d) Hastanın isteği doğrultusunda, sağlık kurumuna ilk kabulünden itibaren aynı hekimin kontrolü altında olmasının sağlanması,
e) Hastanın yataklı tedavi kurumundaki herhangi bir aşamasında hekimini değiştirme hakkının sağlanması,
f) Sağlık hizmeti sunumunda sağlık kurumlarındaki hekim seçme uygulamalarının standartlaşmasının ve uygulamada birliğin sağlanması,
g) Hekim seçme ve değiştirme kapsamında hastaya talebi halinde kendisine sağlık hizmeti veren veya verecek olan hekimlerin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilmesi,
h) Yapılacak tüm düzenlemelerde hasta yararının gözetilmesi ile hastalara gerekli danışmanlık hizmetleri verilerek bilgilendirilmeleri ve personel-hasta iletişimini kolaylaştıracak uygulamalar yapılması,
Hekim Seçme Hakkı Kapsamında Yapılan Çalışmalar
3.1.Görüldüğü üzere ulusal ve uluslar arası metinlerde, hekim seçme hakkı açık ve net olarak ortaya konmaktadır.
3.2.Hekim seçme logosu hastane poliklinik hasta kabul biriminde asılı bulunmaktadır.
3.3.Bu hakkın kullanılabilmesi için hastanemizde, poliklinik oda sayısı hekim sayısına göre ayarlanmıştır, her klinisyen uzmanın poliklinik hizmeti vermesine yönelik düzenlemeyle hastaların hekim seçmesine imkân sağlanmıştır.
3.4.Poliklinik oda kapılarında hekimin adı soyadı, uzmanlık alanı ve ünvanını belirten bilgilendirme ekranları bulunmaktadır.
3.5.Hastane web sitesinde hekimlerin adı-soyadı, ünvanı, uzmanlık alanı ve yan dal ihtisası bilgileri özgeçmişleri ve fotoğrafları bulunmaktadır.
3.6.Hasta kabule başvuran hastalara hekim seçme hakkı konusunda bilgi verilir.
3.7.Hastalar hastaneye her gelişinde, istedikleri takdirde aynı hekime muayene olabilmesi sağlanmaktadır.
3.8.Hekim tercihi belirtmeyen hastalar, şikâyetlerine uygun uzmanlık dalındaki en az hasta sayısı olan hekime yönlendirilmektedir.
3.9.Hastaların sağlık hizmet sunumunda en iyi işbirliği yapabileceği ve iletişim kurabileceği hekimi seçmesine yardımcı olunmaktadır.
3.10.Telefonla bilgi isteyen hastalara hekimlerin çalışma günleri konusunda bilgi verilir.
3.11.Hastanemizde hastaların hekimlerini seçebilmeleri amacı ile günlükve aylık hekim çalışma takvimleri düzenlenmektedir. Başhekim onayından sonra günlük ve aylık hekim çalışma tabloları İl Sağlık Müdürlüğüne gönderilmektedir.
3.12.Hekim çalışma listeleri acil servis hasta kabul, poliklinik hasta kabul, santral, yazı işleri ve hasta hakları birimlerinde bulunmaktadır.
3.13.Hekim çalışma listeleri tüm polikliniklerin girişlerine asılmaktadır.
3.14.Hekim çalışma listeleri hastane web sitesinde yayınlanmaktadır.
3.15.Her ayın sonunda hekimlerin bir sonraki aya ait çalışma takvimi hastane yönetimi tarafından hazırlanmaktadır.
3.16.Ancak, uygulamada bu hakkın sınırsız olarak kullanılabilmesi her zaman mümkün olmayabilir. Çünkü hastane işletim sistemi, personelin çalışma koşulları, nöbet ve vardiya uygulamaları ile izin ve rotasyonlar nedeniyle hastaların diledikleri hekime ve sağlık çalışanına başvurmaları mümkün olmayabilir.
3.17.Bu tür kısıtlayıcı durumlar haricinde hastanemizde, hastaların personel seçme haklarını kullanabilmeleri için gerekli ortam sağlanmaktadır.